صلح نامه چیست؟ 💡| نحوه تنظیم صلح نامه 📝

صلح نامه، یک قرارداد قانونی است که برای حل اختلافات یا انجام معاملات بین افراد تنظیم می‌شود. این قرارداد می‌تواند به صورت دستی و عادی یا رسمی نوشته شود. در تنظیم صلح‌ نامه، باید تمام عناصر ضروری قرارداد ذکر شوند، زیرا عدم ذکر هر یک از این عناصر می‌تواند منجر به بطلان قرارداد شود.

از گذشته تا کنون، صلح نامه ها برای رفع اختلافات یا جلوگیری از بروز آنها منعقد می‌شوند. همچنین، می‌توان از صلح‌نامه برای معاملات مختلف استفاده کرد، به خصوص زمانی که افراد نمی‌خواهند احکام خاص یک قرارداد مانند بیع، در معامله اعمال شود. در این موارد، تنظیم معامله در قالب صلح‌نامه مناسب است. در ادامه، نحوه تنظیم و تکمیل صلح‌نامه را بررسی خواهیم کرد اگر سوالاتی در مورد صلح‌نامه دارید، با مجله سرمایه گذاری ویلاشمال همراه باشید.

✅ تعریف و کاربرد صلح نامه

صلح‌نامه، به معنای لغوی، به معنای سازش و رفع اختلاف است. اما در زمینه حقوقی، صلح‌نامه نه تنها برای حل و فصل اختلافات، بلکه برای انجام معاملات نیز استفاده می‌شود. به عنوان مثال، افراد ممکن است برای انتقال مالکیت زمین، به جای قرارداد بیع، از صلح‌نامه استفاده کنند. بنابراین، صلح‌نامه قراردادی است که هم در زمینه رفع اختلافات و هم در زمینه معاملات منعقد می‌شود.

♻️ ارکان صلح نامه

برای معتبر بودن یک صلح نامه، باید چهار رکن اصلی در آن وجود داشته باشد. این ارکان عبارتند از:

1. مصالح: در صلح نامه های معاملاتی، مصالح به فردی اطلاق می‌شود که مال خود را به عنوان صلح به دیگری انتقال می‌دهد. در صلح‌نامه‌های مربوط به دعاوی، مصالح به شخصی گفته می‌شود که پیشنهاد صلح را مطرح می‌کند.

2. متصالح: متصالح کسی است که مال را از مصالح می‌پذیرد. در صلح‌نامه‌های معاملاتی، متصالح فردی است که مال یا حق را قبول می‌کند. در صلح‌نامه‌های مربوط به دعاوی، متصالح به کسی گفته می‌شود که پیشنهاد صلح را می‌پذیرد.

3. موضوع صلح: این رکن شامل مالی یا موضوعی است که در قرارداد صلح مورد توافق قرار می‌گیرد، چه در زمینه معاملات و چه در رفع اختلافات.

4. مال‌ الصلح: این رکن به مبلغ یا مالی اطلاق می‌شود که در مقابل پذیرش پیشنهاد صلح از سوی طرف دیگر، پرداخت یا ارائه می‌شود.

این چهار رکن، اساس اعتبار و قانونی بودن صلح نامه را تشکیل و عدم ذکر هر یک از آنها می‌تواند منجر به بطلان قرارداد شود.

📝 نحوه تنظیم و تکمیل صلح نامه

صلح‌نامه، همان‌طور که اشاره شد، قراردادی است که برای رفع اختلافات یا به جای سایر معاملات منعقد می‌شود. تنظیم و تکمیل صلح‌نامه، مانند صلح‌ نامه‌ های مربوط به سهم‌الارث، نیازمند رعایت شرایط و نکات خاصی است که در زیر آمده است:

1. اطلاعات هویتی طرفین: مشخصات کامل و ویژگی‌های هویتی طرفین باید در قرارداد ذکر شود؛ عدم ذکر این اطلاعات ممکن است به بطلان قرارداد منجر شود.

2. موضوع صلح: موضوع صلح باید به‌طور دقیق در صلح‌نامه مشخص شود؛ این موضوع می‌تواند شامل انتقال مالکیت، اجاره، رفع تنازع، و غیره باشد. صلح‌نامه می‌تواند به صورت دستی یا رسمی (در دفاتر اسناد رسمی) تنظیم شود.

3. میزان مال‌الصلح: مبلغ یا مال مورد توافق باید به‌طور دقیق در قرارداد ذکر شود.

4. رسمیت قرارداد: برای تنظیم رسمی صلح‌نامه، طرفین باید به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنند. صلح‌نامه‌های دستی نیز معتبر هستند و در صورت بروز اختلاف، در دادگاه قابل استنادند، اما صلح‌نامه‌های رسمی دارای اعتبار بیشتری هستند.

طبق ماده 753 قانون مدنی ایران، “برای صحت صلح، طرفین باید اهلیت معامله و تصرف در مورد صلح داشته باشند.”

📃 نمونه صلح نامه

برای انعقاد صلح‌ نامه، بهتر است طرفین به یک نمونه از آن دسترسی داشته باشند تا روند کار با سرعت و دقت بیشتری انجام شود. در زیر، متن یک نمونه صلح‌نامه آورده شده است:

ماده 1: طرفین قرارداد

مصالح: خانم/آقای علی رضایی به شماره شناسنامه ۱۲۳۴۵۶۷۸۹ صادره از شهر چالوس به کد ملی ۰۱۲۳۴۵۶۷۸۹ به نشانی چالوس، خیابان آزادی، پلاک ۱۲.

متصالح: خانم/آقای محمد حسینی به شماره شناسنامه ۹۸۷۶۵۴۳۲۱ صادره از شهر مرزن آباد به کد ملی ۹۸۷۶۵۴۳۲۱ به نشانی مرزن آباد، خیابان چهارباغ، پلاک ۲۳.

ماده 2: مورد مصالحه

موضوع صلح که در این قرارداد “زمین” نامیده می‌شود، عبارت است از انتقال تعداد شش دانگ یک قطعه زمین با مشخصات ثبتی به شرح زیر:
پلاک فرعی ۱۲۳۴ از اصلی ۵۶۷۸ بخش چالوس به مساحت ۵۰۰ متر مربع. (فتوکپی برابر اصل سند تک برگ رسمی شماره ۱۲۳۴۵۶ به ضمیمه این قرارداد است.)

اعیان منصوبه در زمین به شرح زیر است:

• منبع آب: یک عدد
• پمپ آب: دو عدد
• موتور برق: یک عدد
• چاه آب: یک حلقه

منافع زمین، بنا بر اظهار مصالح، قبلاً به کسی واگذار نشده است و متصالح با رویت زمین و مشخصات آن، قبول کامل از محل وقوع و شرایط زمین کرده است.

ماده 3: مبلغ صلح

مبلغ یک میلیارد ریال وجه نقد، بنا به اقرار مصالح، به وی تسلیم و تادیه گردید.

ماده 4: شرایط قرارداد صلح

الف) مصالح، به موجب این صلح نامه، کلیه حقوق ناشی از مالکیت خود را به متصالح صلح نموده و هیچ‌گونه ادعایی در این خصوص نخواهد داشت.

ب) هیچ‌گونه اختیار فسخ معامله در این معامله درج نشده و طرفین جز با اقاله نمی‌توانند قرارداد را منحل کنند.

ج) متصالح هر زمان که تقاضا نماید، مصالح باید مورد صلح را تحویل دهد. در غیر این صورت، متصالح حق شکایت خواهد داشت.

د) پرداخت هزینه‌های انتقال، اعم از هزینه فک رهن، مالیات نقل و انتقال، عوارض شهرداری و هزینه ثبت، بر عهده متصالح است.

ه) تمامی حقوق و تعهدات دیگر مرتبط با این صلح‌نامه، به تعهدات عمومی قراردادهای مشابه محدود می‌شود.

این قرارداد صلح‌ نامه در صحت عقل و سلامت و اراده طرفین قرارداد و بدون هیچ‌گونه اجبار و اکراه تنظیم شده است. کلیه معاملات و قراردادهای مخالف با متن این صلح‌نامه بین مصالح با افراد دیگر باطل و بی‌اعتبار است. مصالح تعهد نموده و اقرار می‌کند که هیچ‌گونه معامله و عقد تملیکی مخالف مفاد این صلح‌نامه منعقد نکرده است.

👫🏻 صلح‌ نامه بین زن و شوهر

صلح‌ نامه می‌ تواند به عنوان یک ابزار قانونی بین زن و شوهر به کار گرفته شود و نیاز به مراجعه به دادگاه ندارد. این قرارداد می‌تواند برای حل و فصل مسائل مالی، حقوقی و شخصی بین زوجین مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال، زن و شوهر می‌توانند از طریق یک صلح‌نامه توافق کنند که از یکدیگر جدا شوند، یا یکی از طرفین می‌تواند بخشی از اموال خود را به نام همسرش منتقل کند. این قراردادها همانند سایر قراردادهای قانونی دارای اعتبار است و به شرط رعایت قوانین و مقررات مربوطه، معتبر و قابل اجرا می‌باشند.

♻️ تفاوت صلح‌ نامه و مبایعه‌ نامه

صلح‌نامه و مبایعه‌ نامه دو نوع قرارداد هستند که در شرایط و کاربردهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌ گیرند. تفاوت اصلی این دو در شرایط قراردادی و حقوقی آنها نهفته است.

در مبایعه‌ نامه یا قولنامه، خریدار و فروشنده حق دارند تا زمان حضور در مجلس معامله، قرارداد را فسخ کنند. این ویژگی به طرفین اجازه می‌دهد تا پیش از نهایی شدن معامله، تصمیم خود را تغییر دهند.

اما در صلح‌ نامه، طرفین می‌توانند توافق کنند که این اختیار فسخ از یکی از طرفین یا هر دو سلب شود. این بدان معناست که پس از تنظیم و امضای صلح‌ نامه، طرفین نمی‌توانند به راحتی قرارداد را فسخ کنند، مگر اینکه شرایط خاصی در متن قرارداد پیش‌ بینی شده باشد.

بنابراین، صلح‌ نامه می‌تواند در مواردی که نیاز به تضمین بیشتر برای عدم فسخ قرارداد وجود دارد، به کار گرفته شود، در حالی که مبایعه‌ نامه به طرفین آزادی بیشتری در تصمیم‌ گیری نهایی می‌دهد.